Bệnh động mạch vành

Bệnh động mạch vành (Coronary Artery Disease) gây ra tình trạng suy giảm lưu lượng máu trong các động mạch cung cấp máu cho tim. Còn được gọi là bệnh tim mạch vành (Coronary Heart Disease), bệnh động mạch vành là dạng bệnh tim phổ biến nhất và ảnh hưởng đến khoảng 16,5 triệu người Mỹ trên 20 tuổi.

Bệnh lý này cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ra cái chết cho cả nam và nữ tại Hoa Kỳ. Người ta ước tính rằng cứ sau 36 giây, sẽ có một người bị đau tim tại Mỹ.

Một cơn đau tim bị gây ra do bệnh động mạch vành khi không được kiểm soát.

TRIỆU CHỨNG BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Khi tim của bạn không nhận đủ lượng máu động mạch, bạn có thể gặp nhiều triệu chứng khác nhau. Đau thắt ngực (khó chịu ở ngực) là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh động mạch vành. Một số triệu chứng có thể gặp ở bệnh lý này là:

Đau ngực
Cảm giác nặng ngực
Cảm giác ngực ép chặt
Cảm giác lồng ngực như bị đốt cháy
Cảm giác bóp chặt

Những triệu chứng này cũng có thể bị nhầm lẫn với chứng ợ nóng hoặc khó tiêu.

Các triệu chứng khác của bệnh động mạch vành bao gồm:

Đau ở cánh tay hoặc vai
Hụt hơi
Đổ mồ hôi
Chóng mặt

Bạn có thể gặp nhiều triệu chứng nghiêm trọng hơn khi lưu lượng máu của bạn bị hạn chế hơn. Nếu lượng máu lưu thông bị tắc nghẽn bị cắt đứt hoàn toàn, cơ tim của bạn sẽ bắt đầu giảm hoạt động hoặc ngừng hẳn nếu không được xử trí và hồi phục. Tình trạng này có thể được coi là một cơn đau tim.

Đừng bỏ qua bất kỳ triệu chứng nào, đặc biệt nếu các dấu hiệu trở nên dữ dội hoặc kéo dài trên 5 phút. Cần liên hệ cấp cứu hoặc tới cơ sở y tế ngay lập tức để được điều trị.

Các triệu chứng của bệnh động mạch vành ở phụ nữ

Phụ nữ cũng có thể gặp các triệu chứng trên, nhưng họ cũng có nhiều khả năng mắc phải các dấu hiệu khác như:

Buồn nôn
Nôn mửa
Đau lưng
Đau quai hàm
Khó thở mà không cảm thấy đau ngực

Tuy nhiên, đàn ông có nguy cơ phát bệnh tim cao hơn phụ nữ.

Khi lưu lượng máu giảm, tim của bạn cũng có thể:

Trở nên yếu hơn
Xuất hiện nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim)
Không thể cung cấp đủ lượng máu cho cơ thể

Bác sĩ sẽ phát hiện những bất thường về tim này trong quá trình chẩn đoán.

NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh động mạch vành là chấn thương mạch máu với sự tích tụ mảng bám cholesterol trong động mạch, được gọi là xơ vữa động mạch. Lưu lượng máu giảm xảy ra khi một hoặc nhiều động mạch này bị tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn.

Các nguyên nhân hiếm gặp khác gây tổn thương hoặc tắc nghẽn động mạch vành cũng làm hạn chế lưu lượng máu đến tim.

YẾU TỐ NGUY CƠ BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Hiểu được các yếu tố nguy cơ đối với bệnh động mạch vành có thể giúp bạn lập kế hoạch ngăn ngừa hoặc giảm khả năng xuất hiện bệnh.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

Huyết áp cao
Cholesterol trong máu cao
Hút thuốc lá
Kháng insulin/tăng đường huyết/đái tháo đường
Béo phì
Lối sống tĩnh tại
Thói quen ăn uống không lành mạnh
Khó thở khi ngủ
Căng thẳng
Tiêu thụ quá nhiều rượu
Tiền sử tiền sản giật khi mang thai

Nguy cơ đối với bệnh động mạch vành cũng tăng theo độ tuổi. Chỉ dựa trên tuổi tác là một yếu tố rủi ro, nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bắt đầu từ tuổi 45 và phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bắt đầu từ tuổi 55. Nguy cơ mắc bệnh động mạch vành cũng cao hơn nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh .

CHẨN ĐOÁN BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Chẩn đoán bệnh động mạch vành cần yêu cầu rà soát lại tiền sử bệnh của bạn, khám sức khỏe và xét nghiệm y tế khác. Những xét nghiệm này bao gồm:

Điện tâm đồ: Kỹ thuật này theo dõi các tín hiệu điện tim của bạn. Xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ xác định xem bạn có vấn đề về tim mạch hay không.
Siêu âm tim: Kỹ thuật thăm dò hình ảnh này sử dụng sóng siêu âm để khảo sát hình ảnh về chức năng tim của bạn. Kết quả có thể cho thấy chức năng tim của bạn đang hoạt động bình thường hay không.
Kiểm tra gắng sức: Bài kiểm tra đặc biệt này đo lường chức năng tim trong khi hoạt động thể chất và khi nghỉ ngơi. Bài kiểm tra theo dõi hoạt động điện tim của bạn khi đi bộ trên máy chạy bộ hoặc đạp xe tại chỗ. Hình ảnh hạt nhân hoặc hình ảnh siêu âm tim cũng có thể được thực hiện cho một phần của bài kiểm tra này. Đối với những người không thể tập thể dục, một số loại thuốc có thể được sử dụng thay thế cho bài kiểm tra.
Thông tim (thông tim trái): Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ tiêm một loại thuốc cản quang đặc biệt vào động mạch vành của bạn thông qua một ống thông được luồn qua động mạch ở bẹn hoặc cổ tay của bạn. Thuốc cản quang giúp làm rõ hình ảnh X quang của các động mạch vành của bạn để xác định bất kỳ tắc nghẽn nào.
Chụp CT tim: Bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật thăm dò hình ảnh này để kiểm tra lượng canxi lắng đọng trong động mạch của bạn.

GIẢI PHẪU BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Bốn nhánh động mạch vành chính nằm trên bề mặt của tim:

Nhánh động mạch vành phải
Nhánh động mạch vành chính trái
Động mạch mũ trái
Động mạch xuống trước trái

Những động mạch này mang oxy và máu giàu chất dinh dưỡng đến tim. Trái tim là một cơ quan chịu trách nhiệm bơm máu đi khắp cơ thể và luôn cần oxy. Một trái tim khỏe mạnh di chuyển khoảng 14 mét khối máu qua cơ thể mỗi ngày.

Giống như bất kỳ cơ quan hoặc cơ bắp nào khác, trái tim của bạn phải nhận được cung cấp máu đầy đủ để thực hiện công việc của mình. Giảm lưu lượng máu đến tim của bạn có thể gây ra các triệu chứng của bệnh động mạch vành.

ĐIỀU TRỊ CHO BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Điều quan trọng là giảm hoặc kiểm soát các yếu tố nguy cơ của bạn và tìm cách điều trị để giảm nguy cơ đau tim hoặc đột quỵ nếu bạn được chẩn đoán mắc bệnh động mạch vành.

Việc điều trị cũng phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe hiện tại, các yếu tố nguy cơ và sức khỏe tổng thể của bạn. Ví dụ, bác sĩ của bạn có thể kê đơn điều trị bằng thuốc để xử lý tình trạng cholesterol cao hoặc tăng huyết áp, hoặc bạn có thể nhận thuốc để kiểm soát lượng đường trong máu nếu bạn bị tiểu đường.

Thuốc là phương pháp điều trị bệnh động mạch vành phổ biến nhất. Tìm hiểu thêm ở đây.

Thay đổi lối sống cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ. Ví dụ:

Bỏ hút thuốc lá
Giảm hoặc ngừng uống rượu
Luyện tập thể dục đều đặn
Giảm cân để có thân hình khỏe mạnh
Ăn chế độ lành mạnh (ít chất béo bão hòa, natri và đường bổ sung)

Nếu tình trạng của bạn không cải thiện khi thay đổi lối sống và dùng thuốc, bác sĩ có thể đề nghị một thủ thuật để tăng lưu lượng máu đến tim của bạn. Các thủ thuật này có thể là:

Nong van động mạch phổi bằng bóng (Balloon angioplasty): để mở rộng các động mạch bị tắc và làm giảm sự tích tụ mảng bám, thường được thực hiện bằng cách đặt stent để giúp giữ cho lòng mạch mở sau thủ thuật
Phẫu thuật bắc cầu mạch vành (Coronary artery bypass graft surger): để khôi phục lưu lượng máu đến tim trong phẫu thuật mở ngực
Phản xung động ngọai biên tăng cường (Enhanced external counterpulsation): để kích thích sự hình thành các mạch máu nhỏ mới để vượt qua các động mạch bị tắc một cách tự nhiên trong một quy trình không xâm lấn.

TIÊN LƯỢNG BỆNH ĐỘNG MẠCH VÀNH

Tiên lượng của mỗi người đối với bệnh động mạch vành là khác nhau. Nếu bạn muốn có cơ hội tốt hơn để ngăn ngừa tổn thương lan rộng cho tim càng sớm, bạn cần bắt đầu điều trị sớm hoặc thực hiện thay đổi lối sống.

Điều quan trọng là làm theo hướng dẫn của bác sĩ. Dùng thuốc theo chỉ dẫn và thay đổi lối sống được khuyến nghị. Nếu bạn có nguy cơ mắc bệnh động mạch vành cao hơn, bạn có thể dự phòng bệnh bằng cách giảm các yếu tố nguy cơ.

Link bài dịch: